Darzanà, sınır ihlalleri ve melezlik üzerine bir proje. İstanbul ile Venedik arasında gidip gelerek Akdeniz’e ayna tutmayı amaçlıyor. 15. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nin “Reporting from the Front / Cepheden Bildirmek” teması ile doğrudan ilintili, çünkü proje zaten “cepheden bildiriyor”.
Mimarlık alanında dahi din, dil, ırk, milliyet, cinsiyet gibi muhtelif aidiyetlerin kutsandığı, bu aidiyetler üzerinden sınır ve cephe tanımlarının yapıldığı, çatışmaların körüklendiği bir ortamda projenin ana cümlesi, “suya sınır çekemezsiniz, sözcükler arasına tel örgü geremezsiniz,” sınır ihlallerine ve melezliğe bir övgü olarak okunmalı.
Köken olarak, Türkçe’deki “tersane” ve İtalyanca’daki “arsenale” kelimelerinin Venedik lehçesindeki karşılığı olan Darzanà, Arapça’daki “Dara’s-sina’a” (sanayi yeri) tabirinden menkul. Gemi yapımı için kullanılan yer anlamında daha 11. yüzyılda Akdeniz’i bir baştan öbürüne kat edip Endülüs’e demir atmış, sonra da liman liman gezip her uğrakta yerel lehçeye uyum sağlayarak kılıktan kılığa girmiş bir kelime.
İstanbul’un Haliç kıyısındaki Osmanlı’dan kalan tersanenin Cumhuriyet’le birlikte askeri işlevlerini büyük ölçüde yitirdiğini, 20. yüzyıl ortalarında bir kaç parçaya bölündüğünü, Camialtı ve Taşkızak tersanelerinin giderek boşaltıldığını ve bu büyük alanın yeniden kente katılabilmesi konusunun bir “cephe” haline geldiğini biliyoruz.
Darzanà projesi bu çetrefil konuyu uluslararası mimarlık platformuna taşımayı hedefliyor. Bir yandan Akdeniz’e ayna tutarak suya sınır çekilemeyeceğini söylerken, bir yandan da şehir içinde şehirlilere kapalı alanlara, tel örgülerle çevrili mekanlara karşı çıkıyor.
Darzanà projesini Venedik’e taşımak için inşa edilen teknenin adı yine çok kültürlü ve çok kökenli bir başka kelime olan baştarda. Sözcüğün “nesebi belirsiz” anlamı – bastardo ve bastarda – projenin melezlik vurgusuna dair ipucu verebilir; denizcilik anlamındaki tarihine gidersek Osmanlı döneminde kadırga ile kalyon arasındaki bir geçiş türü, hem kürekle, hem yelkenle yol alan melez bir tekne.
Projenin Baştarda’sı İstanbul’da Haliç kıyısındaki Camialtı ve Taşkızak tersanelerini birbirine bağlayan terkedilmiş bir yapıda inşa edilen son tekne. Çöp yığınlarının altında çürümeye terk edilmiş ahşap kalıp parçalarıyla ölçü birimlerini ve tekne kalıntılarını birleştirerek inşa edilen bu tekne, İstanbul’dan Venedik’e Akdeniz’e dair hikayeler taşıyor. Bienal sona erdiğinde İstanbul’a geri gelecek ve umulan o ki, ileride Tersane şehre açıldığında, inşa edildiği mekanda sergilenerek ortak hafızaya dair hikayeler anlatmayı sürdürecek.
Darzanà projesinin kitabı, Bülent Erkmen tarafından tasarlandı. Kitap bir yandan Haliç kıyısındaki Tersane alanını Akdeniz coğrafyasına dair tarihsel bir çerçevede ele alırken, bir yandan da Tersane’nin bugünkü halini belgelemeyi amaçlıyor. Namık Erkal ve Vera Costantini’nin İstanbul ve Venedik tersaneleri için yaptıkları tarih okumalarıyla, bunlara eşlik eden arşiv malzemesini ve Cemal Emden’in fotoğraflarını bir araya getiren kitabın editörü Feride Çiçekoğlu. İngilizce ve Türkçe olarak iki dilde basılan kitabın dağıtımını Yapı ve Kredi Yayınları yapıyor.
Darzanà projesinin çantasını tasarlayan Hüner Aldemir Türkiye'nin farklı noktalarından topladığı kullanılmış yelkenlerle çalıştı ve yelken yapımında kullanılan detayları göz önünde bulundurdu. Sınırlı sayıda üretilen çantaları her biri birbirinden farklı olacak şekilde bir araya getirdi ve 1'den 500'e kadar numaralandırdı.
Videolar
Haberler
Videolar
Darzanà: İki Tersane Bir Vasıta
15. Uluslararası Mimarlık Sergisi
La Biennale di Venezia
Türkiye Pavyonu
Küratörler: Feride Çiçekoğlu, Mehmet V. Kütükçüoğlu, Ertuğ Uçar
Küratoryel İşbirliği: Cemal Emden, Namık Erkal
Proje Ekibi: Caner Bilgin, Hande Ciğerli, Gökçen Erkılıç, Nazlı Tümerdem, Yiğit Yalgın
Baştarda
Tasarım ve Prodüksiyon Ekip Lideri: Caner Bilgin
3D Modelleme ve Kurulum: Serdar Albaz, Yiğitalp Behram, Burak Sancakdar, Hüseyin Komşuoğlu
Çanta Tasarımı: Hüner Aldemir
Kitap ve İletişim Malzemeleri Tasarımı: Bülent Erkmen
Video: Selçuk Metin
Aydınlatma Tasarımı: ZKLD Studio
Eser Aydınlatma: Linea Light by TEPTA
Strüktür Danışmanı: Necati Çeltikçi
Webmaster: Sezen Özgür
Düzenleyen:
İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)
Seçici Kurul: Prof. Dr. Sibel Bozdoğan, Levent Çalıkoğlu, Prof. Dr. Arzu Erdem, Prof. Dr. Murat Güvenç, Yeşim Hatırlı, Prof. Dr. Suha Özkan, Prof. Dr. Uğur Tanyeli
Danışman: Deniz Ova
Proje Yöneticisi: Tuna Ortaylı Kazıcı
Proje Koordinatörü: Selen Erkal
Medya İlişkileri: Ayşe Bulutgil, Elif Obdan Gürkan, Özlem Bekiroğlu, Zeynep Seyhun, Özge Özgüleryüz, Arda Erdem Güneş, Poyraz Tütüncü
Kurum Kimliği ve Yayınlar: Didem Ermiş, Merve Evirgen, Selin Pervan, Erim Şerifoğlu
Pazarlama ve İş Geliştirme: Tuba Tortop, Dilan Beyhan, Yıldız Lale Yıldırım, Lara Eram, Gülce Şahin, Sezer Kari, Bahar Helvacıoğlu, Özge Genç, Sedef Can
Sponsorluk Programı: Yasemin Keretli Çavuşoğlu, Zeynep Pekgöz, Zeynep Karaman, Pelin Davidyan
Mali İşler: Ahmet Buruk, Başak Sucu Yıldız, Kadir Altoprak, Deniz Yılmaz, Çiğdem Arslan
Kamu Destekleri ve Uluslararası Fonlar: Aslı Yurdanur
